Merhaba!
-Mercek ve eğri ayna gibi "OPTİK SİSTEM" lerde
ışık ışınlarının, görüntü netliğinde bozulmaya yol
açacak biçimde "SAPMA" ya uğraması.
-İdeal bir sistemde, cismin her noktası, görüntüde
sıfır boyutlu bir nokta oluşturmalıdır; GERÇEK'te ise
görüntü noktaları belli bir büyüklükte ve bakışımsız
(asimetrik) bir biçimde oluşur, bu da görüntünün
netliğini kaybetmesi sonucunu doğurur.
-Düz aynalarda sapınç söz konusu değildir.
-MERCEKLER ise yalnızca optik eksen (merceğin
merkezinden geçen ve yüzlerine dik olan doğru)
boyunca yol alan ışınlar için ideal davranış gösterir,
bu nedenle mercekler "KUSURLU GÖRÜNTÜ"
oluştururlar.
-Yalnızca tek bir dalga boyuna sahip (tek renkli)
ışık için 5 TÜR SAPINÇ vardır. Bunlar;
1. Küresel sapınç
2. Koma
3. Astigmat'lık
4. Alan eğriliği
5. Distorsiyon, olarak adlandırılır.
-Işık tek renkli değilse, renkser (kromatik) sapınç
olarak adlandırılan bir sapınç türü daha ortaya çıkar;
renkser sapınç yalnızca mercekler için söz konusudur,
aynalarda bu tür sapınç görülmez.
-RENKSER sapınç; merceğin değişik renkteki ışınları
aynı düzlem üzerinde odaklayamamasından
kaynaklanır.
-KÜRESEL sapınç; yüzleri küresel olan bir merceğin
optik ekseni üzerindeki bir noktadan gelen ışınların
aynı görüntü noktasında kesişmemesidir.
-Merceğin merkezine yakın geçen ışınlar,
çevresine yakın geçen ışınlara oranla daha uzak bir
noktada odaklanır.
-Eksen üzerinde olmayan bir noktadan gelen ışınların
görüntüsünün, merceğin farklı bölgelerince oluşturulması
sonucunda ortaya çıkan noktanın görüntüsü, kuyruklu
yıldız biçiminde oluşur. Bu nedenle KOMA olarak
adlandırılır.
-ASTİGMAT'lık ise, küresel sapınç ve koma'dan farklı
olarak, merceğin tek bir bölümünün bile eksen üzerinde
olmayan bir noktanın görüntüsünü tek bir noktada
oluşturamamasından kaynaklanır.
-ALAN EĞRİLİĞİ- DİSTORSİYON, görüntü noktalarının
birbirlerine göre konumlarından kaynaklanan sapınç
türleridir.
-Merceğin tasarımında;
küresel sapınç, koma ve astigmatlık giderilmiş olsa bile,
bu iki sapınç varlığını sürdürebilir.